2. Sjoerd Martens, Rinske Doekes en hun zoon Doeke Sjoerds Rignalda.
Sjoerd Martens was de oudste zoon van Marten Martens en Pietje Sjoerds uit Bergum.
Sjoerd Martens werd geboren op 24 juni 1694 Bergum, 3 jaar na het huwelijk van zijn ouders. Zijn vader was meester Kleermaker en 23 jaar toen Sjoerd werd geboren, zijn moeder was 32 jaar. Hij had een halfzusje Jouckjen uit het eerste huwelijk van zijn moeder. Na Sjoerd werden nog 8 zusjes en broertjes geboren in Bergum aan de Schoolstraat 161. Sjoerd zou ook Meester Kleermaker worden.
Rinske Doekes kwam uit Garyp en zij trouwde met Sjoerd in juni 1719 in Bergum. Dat was anderhalf jaar na de grote Kerstvloed van 1717, die hele delen van de Nederlandse kusten, zoals ook Friesland, had weggespoeld. Sjoerd en Rinske kregen een zoon, en het is niet bekend of er meer kinderen werden geboren. Hun zoon Doeke Sjoerds ging door met het vak van vader en grootvader en hij werd ook Meester Kleermaker. Waarom hij zijn naam opgaf als Doeke Sjoerds Rignalda is niet bekend, maar het meest waarschijnlijke is vanwege de klandizie in Leeuwarden. Een aantal mensen namen een Latijnse naam aan en de reden kan zijn handel en aanzien. In Leeuwarden waren meer mensen die Rignalda heetten in die tijd. Soms werd een Latijnse naam aangenomen omdat ze studeerden en dan klonk de naam wat sjieker.
Data:
Sjoerd Martens, zoon van Marten Martens en Pietje/pyttje Sjoerdts. Hij is gedoopt op 24-06-1694 in Bergum. Sjoerd is overleden op 07-03-1741 in Bergum, 46 jaar oud. Sjoerd trouwde, 25 jaar oud, op 24-06-1719 in Bergum met Rinske Doekes, 23 jaar oud. Zij is gedoopt op 01-03-1696 in Garyp. Rinske is overleden na 1790 in Bergum marie, minstens 94 jaar oud.
Kind van Sjoerd en Rinske:
1 Doeke Sjoerds (Rignalda), geboren op 09-11-1725 in Bergum
Hieronder het familie schema:
Toen Doeke 15 jaar was, overleed zijn vader Sjoerd op 46 jarige leeftijd in Bergum evenals zijn pake Marten Martens en met 17 jaar zijn beppe Pyttsje Sjoerds die bij hun in huis woonde. Waarschijnlijk woonde ook stieftante Jouckjen met haar man Allert Staphorstius in Bergum. Staphorstius werd zijn ‘halve oom’, zoals dat genoemd werd, wat waarschijnlijk betekende dat deze aangetrouwde oom in officiële zaken de honneurs waarnam voor de jongen. De jongen zal in de leer zijn gegaan om het Meesterschap in kleermaken te voltooien. Er waren genoeg kleermakers in de buurt. Spijtig genoeg overleed zijn stieftante Jouckjen toen Doeke 17 jaar was. De mensen werden niet erg oud in die tijd.
Doeke Sjoerds en Baukje Linzes trouwden in 1746 in Burgum. Doeke is dan 20 jaar en Baukje 21 jaar.
Baukje werd gedoopt in Beets en Doeke in Burgum. Nij Beets ligt 27 km van Burgum verwijderd; een heel eind voor die tijd. Ik vraag me af of met Beets bedoeld wordt als Nij Beets, het dorp werd namelijk pas rond 1860 gesticht door veenarbeiders. Oud Beets ligt bij Beetsterzwaag, maar ook op geruime afstand van Bergum.Misschien dat Baukje’s ouders later verhuisden naar Bergum.
Er worden 6 kinderen geboren waaronder de tweeling Rinze en Meint.
Data:
Doeke Sjoerds (Rignalda) is geboren op 09-11-1725 in Bergum, zoon van Sjoerd Martens en Rinske Doekes. Hij is gedoopt op 11-11-1725 in Bergum. Doeke trouwde, 20 jaar oud, op 05-06-1746 in Bergum met Baukje Linzes, 21 jaar oud. Baukje is een dochter van Linze Sakes Linses en Antje Clases. Zij is gedoopt op 28-10-1724 in Beets.
Kinderen van Doeke en Baukje:
1 Sjoerd Doekes, geboren op 13-11-1746 in Bergum.
2 Sjoerd Doekes, geboren in Twijzel.
3 Linze Doekes. Hij is gedoopt op 14-11-1749 in Bergum.
4 Rinse Doekes. Hij is gedoopt op 13-03-1757 in Bergum.
5 Meint Doekes. Hij is gedoopt op 13-03-1757 in Bergum.
6 Hinke Doekes. Zij is gedoopt op 04-04-1760 in Bergum.
7 Rinske Sjoerds (Rignalda),geboren op 04-04-1760 in Bergum. (Gedoopt 4 april 1760 te Bergum, weer dezelfde datum als vorige kind). Het kan ook zijn dat met Hinke ook Rinske bedoeld wordt; de namen Hinke en Rinske duiken op internet vaak op met hetzelfde jaartal.
Okke : 25-4-2012
"Doeke Ringnalda en syn neiteam yn Damwald en omkriten, en oh duvel, dy ha ‘s nachts ek mear dien as sliepe – in almachtig drut neiteam en dy ha’k ek al aardich neisocht".
Zoon Doeke Sjoerds neemt dus de naam Rignalda aan. Zijn jongste dochter werd bij de burgerlijke stand aangegeven als Rignalda in het jaar 1760. Doeke was toen 35 jaar.
Zoon Doeke Sjoerds neemt dus de naam Rignalda aan. Zijn jongste dochter werd bij de burgerlijke stand aangegeven als Rignalda in het jaar 1760. Doeke was toen 35 jaar.
Er is nog een datum bekend, namelijk 1790. Doeke verhuisde met zijn moeder Rinske naar Dantumawoude. Doeke had de kinderen al uit huis en was zelf al een pake van 65 jaar, maar zijn oude moeder was 94 jaar, wat een ongelofelijk hoge leeftijd was in die tijd. In Dantumawoude woonde Doeke’s en Baukjes’ jongste dochter Rinske. Rinske was getrouwd met Henricus Raap, de belastingambtenaar arr. Dokkum / employé du receveur de l'impôtoncier, ar. Dockum. Rinske en Henricus kregen 7 kinderen (Adrianus, Baukje (vernoemd naar beppe Baukje), Rinske (vernoemd naar oerbeppe Rinske, Tjitske, Sybrichtje en Doeke (vernoemd naar pake). Het is de vraag of oerbeppe Rinske haar achterkleinkind met dezelfde naam nog gekend heeft. Ze zou dan 98 jaar geworden zijn.
Okke:
'Der lizze in soad fan it neiteam fan Doeke Sjoerds Ringnalda de kleanmakker, berne yn Burgum op 9.11.1725 en soan fan Sjoerd Martens en Rinske Doekes, pake sizzer fan Marten Martens en Pytje Sjoerds, ek kleanmakkers yn Burgum.
Ik wit wier net werom hij de namme Ringnalda oannommen hat mar hat der in grut neiteam achterlitten – protte goede boeren wienen der ek by – ik ha der wol sa’n dik 2000 nammen fan dy famylje tuke garre.
De namme Sjoerd is de aldste, nog besteande, namme yn us famylje en Doeke is weiwurden by us, mar net by it Ringnalda neiteam'.
Okke:
'Ja, de 1ste Doeke Ringnalda is op 9 Nov. 1725 Yn Burgum berne pake sizzer fan Marten Martens en beppe Pytje Sjoerds. It ferskil fan Doeke 1 nei de leste Doeke = 288 jier, siz mar 12 generaasjes he en dizze Doeke soe dus (2)*12 = 4096 pakes en beppes han ha en dan ha wy it ek nog net iens oer omkes, muoikes, neven en nichten, want dan soest samar by de 20.000 sitte hear - ja, wat in grutte famylje net.
Fan Pytje Sjoerds nei Aldgea ( Sm.) sit ik ek om en by 1450/1480 hinne en dan wer 1000 den nammen der by, he ju wat in DNA ut in lytse boarne he.
Ik tink wol ris dat hiel Fryslan eins ien grutte famylje is - wa soenen de 1sten west ha'?
Okke: 4-4-2013
"Hienen us foaralders mar wat tuker west foar 1911 en in oare namme oannommen sa as by foarbyld Burguma dan soe it hjoed de dei in kald keunske weze dy tizeboel fan Jansmas ut te pluzjen he.
Dan ha wy dus ek nog ien foan us foaralders dyt him Ringnalda neamt en wert dat op slein hat wit ik ek net en ek net ien trouwens.
Doeke Sjoerds Ringnalda – berne 11.11. 1725 kleanmakker krekt sa syn heit en pake, soan fan Sjoerd Martens en Rinske Doekes is letter nei Ikkerwald ferhuze en der ek stoarn.
Hij in in grut neitean achterlitten en dy ha’k ek hast allegearre al utpluze.
Sa as wy sizze wat in famylje net nei Marten Martens en Pytje Sjoerds.
Ik ha de wetlike documinten fan de 1700’s no ek utpluze – nei in cursus in ald skriuwen –wol moai ek hoe dy alders saken festlein ha en foaral foar Pytje’s dochter ut har 1ste houlik mei Aucke Sikkes – Jouckjen Auckes en der komt dan de hiele Staphorstius famylje ut wei want hja trouwde mei in dumnys soan ut Garyp.
Mei Pytje Sjoerds har foaralders kin ik net fjirder as 1450 komme mar Marten Martens is in probleem ut Houtigehage wei – de tsjerke registers binne der goed yn de war".
Okke 13-9-2015 (Sijtie hat in Doekle Martens appel krigen fan een collega en makke der in foto fan)
"Doeke Martens/Doekle Marten appels, in hiele alde soart al he.
Ik toch ek ris dat it wol nei famylje fan us neamd weze koe en doe dat ek utsocht mei Johannes Pykstra by it Griene Nest oad Boskwei yn Sumar ( ik koe it froeger as de pleats fan Melle Lyske van de Vegt en letter hat myn alde freon Binne Krol silliger it ek nog han) wer alde soarten fruchten, piken ensf. yn stan holden wurde en de muoite fan in besite wol wurdich binne, alteast 7 jier lyn.
De apel wie dus net nei us famylje neamd".
Okke 15-6-2011
"Doeke Martens wie in foargonger fan us en ek kleanmakker oan de Skoalstrjitte yn Burgum en tocht sa dat de Doeke Martens appel wol ris nei him neamd weze koe.
Hawar, it briefwikseljen tuske my en it grien nest en de stichting fruit yn Fryslan ha bewezen dat de appel oarspronkelik yn Ljouwert kweekt is.
Ast wer in reiske makkest nei de Fryske Walden sykje dan al It Griene Nest op yn Sumar en jow de groeten oan Nynke Bosgra.
Doog"
14-6-2011
"Beste Okke
Je verzoek om informatie over de Doeke Martens kwam terecht bij de Stichting Fruit Yn Fryslan. Onze stichting houdt bezig met het behoud van de oude rassen fruit in Friesland.
En de Doeke Martens is een oud ras. De appel is al in 1758 beschreven door Johann Hermann Knoop die als hovenier in dienst was bij het Oranje-hof in Leeuwarden. Waar de naam vandaan komt is niet zeker. Een suggestie is dat de appel genoemd is naar een Friese legeraanvoerder in de Tachtigjarige oorlog genaamd Doeke van Martena is tot op heden in geen enkel document bevestigd.
Een van de laatste bomen is in de jaren negentig terug gevonden in de hof van en door Jabuk Kramer in Goutum.
Sinds die tijd zijn er weer verschillende Doeke Martens bij geplant.
U begrijpt dat met deze gegevens de appel niet van Boschgra Burgum afkomstig kan zijn. Daar vandaan komt wel de Schone van Iephof, maar die appel is lang zo oud niet als de Doeke Martens.
Met vriendelijke groeten
Frits Doornenbal
Stichting Fruit Yn Fryslan
secretaris"
De schilder Albert Anker kwam uit Zwitzerland en maakte dit schilderij van 'de dorpskleermaker'. In het oude Fries wordt een kleermaker ' in skroar' genoemd. De mannen moesten wel goede ogen behouden op hogere leeftijd om de fijne steekjes nog te kunnen zien.
