Wat onderzoeken we en wie zijn we?
De stamboom van de familie Jansma uit Bergum vanaf 1694
De stamboom begint met Marten Martens; de Meester Kleermaker uit Drogeham. Hij is de stamvader van de Jansma familie, en Marten trouwde met de weduwe Pietje Sjoerds. De naam Sjoerd is trouwens tegenwoordig nog steeds in gebruik als voornaam in deze familie..! Marten en Pietje verhuisden van Drogeham naar Bergum, en woonden aan de Schoolstraat. De Schoolstraat was een bekende straat in oud - Burgum met veel kroegjes. Een bekend café is en was 'Het Roodhert'. De woonhuizen aan de Schoolstraat herbergden meerdere gezinnen, en vaak huurden alleenstaanden bij hen ook nog een kamer. Volle huizen dus.
Er zijn heel veel mensen met de achternaam Jansma, maar niet alle Jansma’s zijn familie. De stamvader Marten Martens uit Drogeham heeft een groot aantal familieleden voortgebracht. De meesten zijn in Nederland gebleven, maar vanaf 1900 zijn er emigrantenfamilies in Amerika, Australië en Zuid Amerika voor zover ons bekend.
Via het gastenboek bereiken ons leuke berichtjes van verre familieleden die daarin hun voorouders herkennen. Vaak zijn de verhalen niet bekend rondom hun familieleven omdat hier een impressie wordt gemaakt van een breder veld in de familiegeschiedenis. Het is ook mooi dat er aanvullende verhalen van afstammelingen bij komen omdat dit weer licht werpt op ontbrekende puzzelstukjes.
Wie zijn wij?
Sijtie Huisman, geboren in 1958 in Katlijk, getrouwd (Peckelen), en werkende moeder in het middelbaar beroepsonderwijs in Leeuwarden. Sijtie wordt regelmatig Sytie genoemd, beide namen zijn goed. Ik heb het idee van de familie site bedacht en gemaakt; in eerste instantie uit nieuwsgierigheid naar mijn voorouders. Wie waren mijn voorouders, wat deden ze en in hoeverre is mijn leven een herhaling van hun ideeën en gewoontes? Ik ben begonnen met genealogische feiten maar alleen de kale data zeiden mij niet zoveel. Daarna ben ik begonnen met schrijven. Het werd een zoektocht door landschappen en archieven, waarbij de levens uit de stamboom een verhaal werden.
Okke Wiemers Jansma, geboren in november 1936 in Suamar, getrouwd, en 2 kinderen en kleinkinderen. Okke emigreerde naar Geelong, Australië in 1957; nu is hij gepensioneerd en houdt hij er een actief leven op na met familie, vrienden en reizen. Van beroep scheikundige (Shell Australië) maar nog regelmatig contact met het thuisfront in Fryslân. Bijna elke dag schrijft hij via mails naar vrienden en familieleden op een mooie beeldende manier, liefst in het Frysk. Okke’s emigratieverhaal staat beschreven in ‘Het wrede paradys” van Hylke Speerstra, in dit boek staan bijzondere verhalen over de emigranten vanuit Fryslân. Okke heeft een talent om verhalen te vertellen want hij kan bij oude gebeurtenissen nog steeds de overleveringsverhalen vertellen, omdat altijd een luisterend oor heeft gehad voor de kleine dingen en de gewone mensen. Veel van deze familie herinneringen heeft hij mij toegestuurd, want sinds 2010 hebben wij een prachtige mailwisseling in het Frysk over onze zoektocht naar deze familie Jansma rond Burgum. Onze voorvaders, Sjoerd Tijsses Jansma, geboren in 1816 en Okke Tijsses Jansma geboren in 1819, beiden in Burgum, waren broers. Okke en ik zijn 6 generaties van elkaar verwijderd. Voor deze zoektocht, waar we beiden in belandden, wisten we niet van elkaars bestaan. Hoofdstuk 15 gaat over een korte impressie van Okke.
Schoolstraat. Rechts de herberg Het Roodhert, tevens gemeentehuis.
Na het kijken van de film van Hella de Jonge, NPO 2 ‘verlies niet de moed’ uitgezonden op 4 mei 2015, vond ik het belangrijk dat onze familieleden mee konden lezen in onze zoektocht. Er is zoveel gebeurd in deze familie, maar de grote lijnen zijn 'optimisme, plezierig samenzijn, verhalen vertellen en ondertussen handelen en kunde opdoen, maar ook een diep gevoel van verlies en rouw naar hen die jong vertrokken; door dood of emigratie. Ook de serie 'verborgen verleden'op tv helpt natuurlijk bij het levend houden van voorouders.
Taal
Omdat Okke de Friese taal prachtig beheerst en schrijft, is er voor gekozen om zijn toevoegingen zo nu en dan in de tekst op te nemen. De toevoegingen heb ik zoveel mogelijk uit zijn mails gehaald wanneer hij weer dieper op een gebeurtenis of een familielid inging. Ik heb niet alles van zijn commentaren gebruikt, soms waren ze erg humoristisch maar niet altijd geschikt voor publicatie. Ik spreek en schrijf ook in het Fries met Okke, maar mijn Fries is meer aangepast aan de moderen versie. Emigranten behouden vaak nog de oudere taalversie.
De schrijfwijze van de plaatsnamen. Zoals 'Bergum' geschreven wordt en soms geschreven wordt in Burgum. Ik gebruik beide schrijfwijzes. De eerste vorm is de Nederlandse maar inmiddels ouderwetse schrijfvorm, de andere de juiste Friese schrijfwijze. Datzelfde geldt voor meerdere plaatsnamen, enkele voorbeelden zijn Suameer/Súmar, Oosterwierum/Easterwierum, Katlijk/Ketlik.
Okke: “In stambeam te meitsjen is eins net sa'n swier wurk mar sa nei al dy
nammen te sjen is niks - in kapstok sunder klean.
Ferhalen fan dyjinge dyt us foargien binne en wat foar us festlein hawwe,
jowt in stambeam libben en karakter”.
...'The passing of every old man or woman means the passing of some tradition, some knowledge of sacred rites possessed by no other...Consequently the information that is to be gathered, for the benefit of future generations, respecting the mode of life of one of the great races of mankind, must be collected at once or the opportunity will be lost for all time"...(Edward S.Curtis).
