Hoofdstuk 30. Aafke Tijsses Jansma (1880-1950)  en Rients Bijlsma (188-1949). 

Aafke zit links.

De kinderen van Tijs Sjoerds Jansma en Wytske Klaszes van der Meulen. De foto is genomen in Bergum nadat hun vader Tijs in 1904 was overleden, en voordat de eerste vertrok naar Billings Montana; Okke. Op de foto staat Okke, 22 jaar, geheel rechts, en Douwe is de jongen links, 11 jaar.

Staand achter van links naar rechts:  Douwe/ David, 11 jaar. De 4 mannen achteraan  Sjoerd/ Stewart, 31 jaar. Jelmer 21 jaar. Klaas 28 jaar. Okke/August 22 jaar.

Vooraan: Jan/ John 18 jaar, Aafke 23 jaar, Sikke/Sam 13 jaar, Jantje 16 jaar.

Aafke was al jong dienstbode in Tytjerk, en schreef zich in de registers van Rauwerderhem in. Zij vond werk in Raerd, en werd opgenomen in een grote groep jonge mensen, allemaal landarbeiders en dienstboden. Haar oudere broers werken al in die omgeving omdat het meer opleverde dan de streek rondom Burgum.

Haar moeder Wytske van der Meulen verhuisde in het voorjaar van 1905  met haar broertje Douwe van 11 jaar en haar zus Jantje van 16 jaar naar Raerd.  Aafkes vader Thijs was plotseling overleden in 1904. Er zijn twee hoofdstukken (24 en 26) over Wytske van der Meulen en Tijs Sjoerds Jansma (23). 

Rients Bijlsma.

De familie Bijlsma komt uit de gemeente Rauwerderhem. Vader: Jacob Sikke Bijlsma, moeder: Pietertje Alberts Brandenburg.

Jabob en Pietertje kregen 8 kinderen:

1. Eelkjen Bijlsma (1869-1872)

2. Pietje Bijlsma (1871-1886)

3. Albert Bijlsma (1873-1958)

4. Sikke Bijlsma  (1876-1940)

5. Eelke Bijlsma  (1878 )

6. Rients Bijlsma (1880 )

7. Symen Bijlsma (1883)

8. Feike Bijlsma (1886 -1888). 

De vader van Rients was boerenarbeider, en Rients was ook geregistreerd als boerenarbeider in Mantgum. 

Rients Bijlsma, geboren in 1880 in Oosterwierum, vader arbeider tijdens geboorte van Rients, schreef zich in het register landarbeiders Rauwerderhem in op 10 juni 1895. Hij is 14 jaar en Nederlands Hervormd. Hij woonde op Rauwerd 57, het huis waar later Wytske van der Meulen met Jantje en Douwe zouden zonen. Op 8 juni 1896 (15 jaar) vertrekt hij naar Bozum als boerenknecht bij Pieter S. Sikma. Op 12 mei 1899 (18 jaar) schrijft hij zich in Lutkewierum in, samen met zijn neef,  waar hij bij een boer werkte. Op Raerd nummer 3, schreven zich meerdere dienstboden en landarbeiders in, waaronder Rients , zijn nicht Aaltje Sjoerdsma, zijn broer Sijmen Bijlsma (23 jaar) , maar ook Jantje Jansma. Sijmen Bijlsma emigreerde later naar Noord Amerika ( 23 jaar) in april 1907 ‘ambtshalve doorgehaald in 1907 'vertrokken naar Noord Amerika”.  In totaal schreven zich, verdeeld over meerdere jaren, zich alleen al 14 dienstbodes en landarbeiders in op dat adres Reard nr 3. Graag zou ik weten waar dat ligt. 

De familie Bijlsma was een kinderrijke familie uit Oosterwierum met 7 kinderen, waaronder Rients en Sijmen. De grootouders Bijlsma  waren kastelein te Raerd ( en de zoon, Rients vader, was een van een tweeling).

Op 1 september 1900 schreef Aafke zich in als diensmeisje in Rauwerderhem in (20 jaar), gereformeerd, zij kwam van Tytjerk en had zich daar uitgeschreven in augustus 1900. Ze woonde ook tijdelijk in Poppingawier 14 als dienstbode bij Nanne de Boer. De datum is niet  bekend. Een aantal van Aafke’s broers waren al werkzaam in de gemeente Rauwerderhem, haar ouders leefden nog en woonden in Bergum. Bij wie Aafke werkte in Tytjerk is niet bekend maar het kan goed zijn op het landgoed van Ypey. Daar werden allen betrouwbare meisjes en jongens gevraagd.  Aafke en Rients moeten elkaar vanuit het dorp Raerd gekend hebben. De familie Bijlsma woonde in het huis wat later overging naar Wytske van der Meulen, Jantje en Douwe Jansma. De Bijlsma familie, neven en nichten is vrij groot, allemaal rond dezelfde leeftijd, en de meesten komen voor in het inschrijving register Rauwerderhem voor dienstmeisjes, dienstbodes en landarbeiders. 

Aafke 

Aafke en haar jongere zuster Jantje Jansma (onze beppe)

Aafke en Rients trouwden in Raerd, op 20 mei 1909. 

Het prachtig gerestaureerde kerkje van Raerd. 

Panorama: (www.panoramio.com/photo/92858233)

Rients heeft later met Aafke een boerderijtje gehad in Oosterwierum/Easterwierum , wat het buurdorp is van Raerd

( www.easterwierrum.nl). De vroegere kerk en de paar huizen rond Oosterwierum hebben op een noorderlijker plaats gestaan. De terp aarde rond de oude kerk is afgegraven en werd door de boeren gebruikt als vruchtbare grond. Het dorp Oosterwierum is verplaatst naar de huidige kern, iets zuidelijker. De oude toren staat nog verlaten in het land op een verhoging. 

De school in Oosterwierum hier zullen de kinderen Jaap en Wietske naar school zijn gegaan rond 1918-1928. 

De Dille is de verbindingsweg tussen Raerd en Oosterwierum.

De oude terp met de kerk. Het zou goed kunnen dat Rients deze terpaarde ook heeft gekocht, of er aan meegewerkt de aarde af te graven. In deze tijd zou dit een onmogelijke actie zijn. 

Het afgraven van de terpaarde in 1907. 

Zo zal het er bij Aafke en Rients achter het boerderijtje hebben uitgezien. Foto rond 1907. 

De Onafhankelijksfeesten in Eastermar in 1913, daar zal het hele dorp aan hebben meegedaan. 100 jaar bestond nederland, nadat Napoleon was verslagen in 1813. Dat werd groots gevierd!

Easterwierrum

In de 17e eeuw was dit dorp al vermaard vanwege zijn paardenmarkt. De locatie aan de Zwette halverwege Sneek en Leeuwarden maakte dat er een levendige handel was en de Dille was vermaard om zijn ijsherberg. De kern van het dorp, nu aan het eind van de Slachtedyk, lag niet altijd op dezelfde plaats. Vroeger was dat op de Tsjerkebuorren, noordelijk van de huidige locatie. In de 19e eeuw werd dat voor een groot deel afgebroken en bij de kruising weer opgebouwd omdat daar alle drukte van het verkeer en de scheepvaart was. De terpgrond werd afgegraven en verkocht en ook de kerk heeft het niet overleefd. Met de grootste moeite is voorkomen dat ook de toren afgebroken zou worden. Nu is dit overgebleven stukje terp een bekende toeristische attractie. Voor de Easterwierrumers is het ook een belangrijke plek. Niet alleen om het kerkhof, maar het is ook zo’n mooi rondje om te lopen: Tsjerkebuorren om, zeker nu er een fietspad naast de weg ligt. Bron: Littenseradiel. 

In 1923 overleed Rients vader Jacob Bijlsma, 75 jaar, waarna Rients het huis verkocht. Zijn moeder Pietertje was in 1917 al overleden. 

Tresoar: 1923 Roordahuizum, notaris D. Burgij Gemeente: Idaarderadeel Provisionele en finale toewijzing - Rients Jacobs Bijlsma te Oosterwierum, verkoper.

In april 1905 verhuisde Aafkes moeder Wytske van der Meulen naar Read met 2 kinderen; Jantje Jansma (16 jaar) en Douwe Jansma (11 jaar), al andere oudere zonen werkten al bij boeren in de omgeving van Raerd. Er begon een hectische tijd, wat resulteerde in veel overleg met elkaar omdat de economische situatie erg slecht was in Nederland en ook in Friesland. Rients en Aafke besluiten niet te emigreren. In mei 1912 werd besloten Wytske in huis te nemen. Een weduwe had geen kans om inkomen te verkrijgen en het zou de huur schelen. Haar dochter Jantje was in de kost als dienstmeisje in Raerd en het leek erop dat ze haar vaste verkering, Luite Huisman, een arbeider bij een andere boer in Oosterwierum, zou trouwen. Haar jongste zoon Douwe werkte als landarbeider bij een boer in de buurt want hij was al 19 jaar. Wytske, 61 jaar, verhuisde naar Oosterwierum, en woonde bij Aafke in Rients in. Een weduwe had geen kans om inkomen te verkrijgen en het zou de huur schelen.

Een kort overzicht van de emigratiejaren van de zonen van Tijs en Wytske:

Kinderen van Aafke en Rients Bijlsma: 

1. Jaap Bijlsma (1921- 1998)
2. Wietske Bijlsma (1912-2002)

Wietske en Jaap Bijlsma, rond het jaar 1921. 

Wietske Bijlsma, ze is verpleegster geweest. De foto zal rond 1932 zijn gemaakt, ik schat haar ongeveer 20 jaar. Wietske was ook lerares bij de Amerikaanse soldaten na de Tweede wereldoorlog in Duitsland. Wietske Bijlsma, in Amerika Waitske genoemd, emigratie in 1950 met hun kleine kind Pieter/Peter. Wietskes ooms Jelmer en Douwe woonden daar al in de buurt.   

Wietske Jansma en Sipke Platt.

Wietske trouwde met de bakker Sipke Plat uit Boazum. Boazum ligt vlakbij Oosterwierum en een lange landweg verbond beide dorpjes. Sipke en Wietske hadden een goedlopende bakkerij in waarschijnlijk Boazum. Volgens mijn vader rook het heerlijk in die bakkerij. 

Bozumerweg.

Wietske trouwde met Sipke Plat, een bakker uit Bozum. Wietske en Sipke hebben een levenloze tweeling gekregen in Oosterwierum; Piet en Jappie (Pieter en Jacob) hebben 2 maand geleefd. Een harde tijd voor het jonge echtpaar, want de Tweede Wereldoorlog was begonnen. De tweeling werd begraven bij hun grootmoeder Wytske van der Meulen in Oosterwierum. Wytske had de kleintjes niet persoonlijk gekend. Wietske en Sipke kregen nog een kind in Friesland, in Murmerwoude waar ze een bakkerij hadden: Pieter Plat. Wietske, Sipke met de kleine Pieter emigreerden naar California in 1950 naar Artesia. De kinderen van Wietske en Sipke, genoemd Winnie and Sydney Platt:  

1. Peter Platt
2. Jack Platt
3. Rita Platt
4. Afke Platt
5. Marilyn Platt
6. Tina Platt.

Kinderen van Sipke en Wietske:

1. Jacob Plat (1945 Oosterwierum- overleden 1945 te Leeuwarden). Hij is vernoemd naar Jacob Bijlsma. 

2. Pieter Plat (1945 Oosterwierum- overleden 1945 te Leeuwarden). De tweeling is na 2 maanden overleden en is begraven bij het graf van hun beppe Wytske van der Meulen. De naam Pieter komt ook van de Bijlsma familie. 

3. Peter Platt (1946 Murmerwoude/Damwoude ). De naam Pieter wordt nogmaals vernoemd. Waarom de familie Bijlsma naar Damwoude vertrok is mij onbekend. Peter en zijn vrouw wonen in Californië, en de kinderen, allen de deur uit, ook. Peter is gepensioneerd in 2009, en heeft gewerkt in een zuivelfabriek.

Peter werkte bij Danish creamery (boterfabriek)   California Dairies (CDI). Het is de grootste cooperatieve melkfabriek in California. CDI werd opgericht in August 1999  door drie bestaande copperatieve melkfabrieken; California Milk Producers, Danish Creamery, and San Joaquin Valley Dairymen. De cooperatie heeft 674 leden in California welke 42 million pounds of milk per day produceren en heeft 5 verwerkende melkfabrieken in Artesia, Tipton, Fresno, Los Banos, and Turlock. Verder wordt ijs gemaakt, kaas, en andere te verwerken melkproducten zoals een bekend botermerk.(Danish Creamery).

4. Tina Platt (1848) . Waarschijnlijk is Tina niet meer vernoemd volgens de tradities. Tina is getrouwd en heeft een zoon en dochter. 

In 1950 besluiten ook Wietske Jansma en Sipke Plat te verhuizen naar Amerika. Wietske's ooms Jelmer en Douwe woonden daar en misschien had Sipke Plat ook familie in Californië. Sipke en Wietske emigreren met Peter( 4 jaar) en Tina (2 jaar) naar Artesia waar deze twee kinderen zullen opgroeien. Daar worden meer broers en zuster geboren:

5. Jack Platt, getrouwd en heeft een grote boerderij in Independence aan de Westkust, Oregon. 

6. Rita Platt. Rita woont in Nederland, in Zetten. Zij is vanuit Amerika terug naar Nederland verhuisd

7. Aafke Platt, vernoemd naar haar beppe Aafke Jansma. 

8. Marilyn Platt.

De boerderij van Jack Platt en zijn gezin in Independence en hieronder de locatie. Het is vrij ver rijden van Artesia naar Independence. 

Ik heb veel foto's van de familie van Peter Platt, maar hiervoor is toestemming nodig om te plaatsen. 

Aafke en Rients Bijlsma in Poppingawier omstreeks 1948

Wietske en Jaap, broer en zus Bijlsma, vóór 1950. 

Wietske, Amerika

Wietske, Amerika. 

Wietske Platt-Bijlsma, waarschijnlijk in 1954 toen haar oom Jelmer werd begraven in Californie St Ana; 42 jaar zou ze hierop zijn. Deze auto komt op foto's uit die tijd vaker voor. Toen Jelmer werd begraven, kwamen er familieleden uit het noorden, en die staan allemaal bij deze auto. Wietske woonde al in Califonie. Wietske en haar man Sipke Plat gingen naar Amerika in 1950 (volgens Rienst Bijlsma, zoon van Jaap Bijlsma). 

Wietske Platt- Bijlsma in  Amerika met haar dochter Afke Platt

Ouders Sipke Platt en Wietske Bijlsma, met de kinderen (boven rechts) Jack, Afke, Marilyn, Rita. Onder de kinderen rechts naar links: Tina (1946)  en Peter (geboren 1946 in Murmerwoude). 

Huis van Sipke en Wietske Platt, California

Jaap Bijlsma

Jaap trouwde met Roelie, en hij was leraar Duits, in Emmen. 

Jaap Bijlsma en zijn vrouw Roelie met de kinderen Rients en Alie Bijlsma

Jaap Bijlsma en zijn vrouw Roelie. De kinderen Rients en Alie. Rond het jaar 1921/1922.